Wielkanoc 2023 to nie tylko uroczysta niedziele 9 kwietnia, ale także poprzedzająca ją Wielka Sobota, kiedy święcone są pokarmy. Do tego niezbędny będzie koszyczek wielkanocny. Co włożyć do święconki? Jakie produkty muszą znaleźć się w koszyku wielkanocnym i co symbolizują? Już odpowiadamy.
Co do koszyczka wielkanocnego?
Święconka (zwana także koszyczkiem wielkanocnym) ma ogromne znaczenie w tradycji. Kryje w sobie bogatą symbolikę, którą wyznacza zawartość koszyczka. Co powinno być w koszyczku wielkanocnym? W święconce znajdują się zazwyczaj takie produkty jak chleb, sól, pieprz, baranek, jajka, wędlina czy chrzan.
Współcześnie wkłada się również małe buteleczki z wodą święconą, babki wielkanocne, czekoladowe zajączki, kiełbasę czy gałązki bukszpanu.
Koszyk wielkanocny - co włożyć do środka?
Każdy z wkładanych do święconki produktów lub potraw coś symbolizuje. To, co się wkłada do koszyczka wielkanocnego nie jest zatem przypadkowe i ma swoje znaczenie. Co zatem dajemy do koszyczka wielkanocnego? Najczęściej w święconce znajdziemy takie produkty jak:
- Baranek – symbol zmartwychwstania Chrystusa. Współczesne baranki najczęściej są wykonane z cukru, kiedyś robiono je z masła.
- Chleb – symbol Ciała Chrystusa. Jest gwarantem pomyślności i dobrobytu.
- Jaja – w koszyczku wielkanocnym powinny znaleźć się pisanki, które są symbolem płodności i rodzącego się nowego życia. Kiedyś uważano, że aby zapewnić sobie powodzenie, trzeba święcić nieparzystą liczbę pisanek.
- Sól – symbol życia, trwałości i nieśmiertelności.
- Wędlina – symbol dobrobytu, płodności i zdrowia.
- Masło – symbol dostatku.
- Chrzan – symbol męki Jezusa Chrystusa. Oznacza także siłę fizyczną.
- Baba wielkanocna – symbol umiejętności i doskonałości.
- Kurczaczek lub zajączek wielkanocny – symbol odradzającego się życia.
Pisanki
Sobotę można również poświęcić na malowanie jaj. Zwyczaj ten pochodzi z odległych czasów. Najstarsze pisanki w Polsce pochodzą z końca X wieku.
Według badaczy tradycja barwienia jaj wywodzi się z pogańskiego święta Jare, które wypadało wiosną. Słowianie malowali i ozdabiali z jego okazji jajka. Następnie wręczano sobie kraszanki podczas Jarych Godów, co miało zapewnić witalność i pomyślność w zbliżającym się roku wegetacyjnym. Początkowo pisanki robiły wyłącznie kobiety. Malowane jaja dawały chłopakom w Wielkanocny Poniedziałek by uniknąć oblania wodą [1].
Co symbolizują jajka na Wielkanoc?
Jajka są symbolem rodzącego się życia, co bezpośrednio odnosi się do zmartwychwstania Jezusa Chrystusa. Dawniej uważano, że naturalnie barwione jajka, np. w wywarze z cebuli, mają magiczną moc i mogą leczyć choroby.
W zależności od regionu polski i rodzaju ich ozdabiania różnie się je nazywa. Na północy mamy do czynienia z kraszankami. Gotuje się je w barwnym wywarze, a następnie wydrapuje w nich różne wzory. W okolicach Krakowa i Łowicza występują nalepianki, czyli jajka ozdobione wycinankami z papieru – zwłaszcza przedstawiające ornamenty ludowe. Z kolei na Mazowszu można spotkać oklejanki – wydmuszki udekorowane kolorową włóczką [2].
[1] źródło: https://superbiz.se.pl/wiadomosci/tradycje-wielkanocne-dlaczego-malujemy-pisanki-swiecimy-pokarm-i-oblewamy-sie-woda-aa-9UpH-Xx3T-GuVa.html
[2] źródło: https://smilyplay.pl/tradycje-wielkanocne-w-polsce-i-wybranych-regionach-naszego-kraju/
