2021 rok przeminął pod znakiem dużego wzrostu inflacji, a co za tym idzie coraz wyższych cen produktów i usług. Jak prognozuje Polski Instytut Ekonomiczny, w 2022 roku możemy spodziewać się podobnego zjawiska.
- Kto najczęściej podnosił ceny?
- Co z inflacją w 2022 roku?
- Skąd wzięły się podwyżki cen?
- Czy czeka nas w 2022 roku?
W minionym roku aż 44% firm podniosło ceny. Z kolei 42,5% zdecydowało o podwyższeniu marż, a 42,1% planuje ich dalszy wzrost także w 2022 roku. Wśród deklarowanych przyczyn podnoszenia cen firmy najczęściej wskazują na wzrost kosztów pracy i wytwarzania, a w mniejszym stopniu deklarują zwiększanie marż, co widać w danych GUS – wynika z najnowszego badania Polskiego Instytutu Ekonomicznego.
Firmy z dobrą sytuacją finansową częściej podnosiły ceny w 2021 roku
Jak wskazuje badanie PIE, zaledwie 8% firm obniżyło ceny produktów i usług w minionym roku, a 37% zdecydowało się na ich utrzymanie. Z podnoszeniem cen najczęściej mieliśmy do czynienia w przemyśle i budownictwie, gdzie ponad połowa przedsiębiorstw podniosła ceny, zaś najrzadziej w usługach.
Co warte odnotowania, wśród firm, które oceniały swoją sytuację finansową jako dobrą, niemal połowa (47%) podniosła ceny swoich produktów i usług. W przypadku przedsiębiorstw z przeciętną lub złą sytuacją finansową działo się to znacznie rzadziej. Jednocześnie, w grupie 42,5% firm deklarujących poprawę marż w 2021 r., aż 60% firm podniosło ceny. 42,1% firm planuje zwiększyć swoje marże również w 2022 r.
Wysoka inflacja zostanie z nami co najmniej przez najbliższe dwa lata
Prognozy PIE wskazują na utrzymywanie się podwyższonej inflacji (powyżej celu NBP) co najmniej przez najbliższe dwa lata. Średnioroczna inflacja w 2022 roku wyniesie 7,3%, zaś w majowym szczycie aż 9%. Ponieważ inflacja zostanie w polskiej gospodarce na dłużej, firmy wdrażają działania dostosowawcze, wśród których znajdują się podwyżki cen. Przyczyny podnoszenia cen produktów i usług podawane przez przedstawicieli poszczególnych sektorów są zróżnicowane.
Skąd wzięły się podwyżki cen?
O ile w przypadku budownictwa ceny wzrosły głównie pod presją wzrostu kosztów wytworzenia, to branża TSL i produkcja podnosiły je przede wszystkim z powodu wzrostów kosztu pracy. Z kolei firmy usługowe podnosząc ceny próbowały odbudować finanse po recesji. Co ciekawe, dla firm doświadczonych brakami podażowymi nie były one głównym powodem decyzji o podniesieniu cen. Spośród firm, które odnotowały wyższe koszty wynikające z trudności w dostępie do produktów i usług, ceny podniosło w 2021 roku 47%.
Jak wyjaśnia Andrzej Kubisiak, zastępca dyrektora ds. badań i analiz w Polskim Instytucie Ekonomicznym, opierając się jedynie na deklaracjach przedsiębiorców moglibyśmy dosyć jednoznacznie powiedzieć, że w polskiej gospodarce występuje już spirala cenowo-płacowa. Firmy raportują, że podnosiły ceny główne ze względu na wzrost kosztów płac, a jak wynika z danych Eurostatu te rosną najszybciej od 2008 roku. Ale to nie jest pełny obraz.
W naszych badaniach co prawda tylko 38% przedsiębiorców wskazywało podniesienie cen jako sposób na próbę odbudowy sytuacji finansowej firmy. Można jednak przypuszczać, że część z nich spontanicznie unikała takich deklaracji, bo z danych GUS wynika, że dzięki podniesieniu cen przedsiębiorstwom udało się z nawiązką odbudować nadszarpnięte przez pandemię marże. Co ciekawe, w innej części naszego badania firmy już przyznają się do lepszej sytuacji finansowej w 2021 roku, która jest pokłosiem podniesienia cen i poprawy marż.
W 2022 roku kolejne podwyżki cen, szczególnie w przmyśle
Andrzej Kubisiak przyznaje, że w 2022 roku skłonność do podnoszenia cen, a co za tym idzie poprawy marż przez firmy wciąż będzie wysoka. Sprzyjać będzie temu otoczenie makroekonomiczne, na czele z wysokim popytem oraz podwyższoną inflacją.
Szczególnie będzie to widoczne w sektorze przemysłowym, który korzysta na przesunięciu konsumpcji z usług na towary, a także w branży spedycyjno-transportowo-magazynowej, która próbuje się odbudować po trudach 2020 roku.
Źródło: Polski Instytut Ekonomiczny
Badanie przedsiębiorstw zostało zrealizowane na przełomie listopada i grudnia 2021 r. na zlecenie PIE. Badanie przeprowadzono przy użyciu techniki CATI (Computer Assisted Telephone Interviewing) na losowo-kwotowej próbie 1000 przedsiębiorstw, w 4 kategoriach wielkości i 12 sekcjach PKD. Wnioskowanie o populacji polskich przedsiębiorstw przy poziomie ufności 0,95 z błędem szacunku 3%.
