Rząd liczy na miliardy złotych wpływu z podwyższonych podatków na alkohol i papierosy. Tymczasem dane historyczne udowadniają, że wzrost akcyzy nie zawsze łączył się ze zwiększeniem dochodów państwa.
Podwyżki akcyzy na alkohol np. w latach 1999-2001 spowodowały spadek wpływów budżetowych. To samo dotyczyło zwiększenia opłat w kategorii wyrobów tytoniowych. Nie był to jednak efekt rezygnacji z używek, a przejście dużej części sprzedaży do „szarej strefy”. Tymczasem rząd wprowadza nowe podwyżki w momencie, gdy branże podnoszą się jeszcze po zwiększeniu akcyzy wprowadzonym od stycznia 2020 r.
Miliardy złotych w budżecie
Podatek akcyzowy przynosi w sumie rocznie ok. 70 miliardów złotych. Patrząc na liczby, jest to prawie 20% państwowych dochodów. Z analiz SGH wynika, że największy udział we wpływach z tego podatku przynoszą paliwa silnikowe. Odpowiadają za ok. 45% wpływów z akcyzy. W 2020 roku przyniosły 33,5 mld zł. Dalej plasują się dochody z opodatkowania papierosów i innych wyrobów tytoniowych. W ubiegłym roku dostarczyły one do Skarbu Państwa 21,5 mld zł. Wpływy z opłat za alkohol to z kolei 13,5 mld zł. W sumie te trzy branże dostarczają 90% sumy wpłat z tytułu akcyzy.
Przeczytaj też:
- Sejm podjął decyzję. Od przyszłego roku wzrośnie stawka akcyzy
- Jakie zmiany zakłada projekt ustawy o podatku akcyzowym?
Ponad 100 mld złotych
Podwyżka akcyzy, którą Sejm przegłosował 2 grudnia br. Ma zapewnić dodatkowe 2,03 mld zł w samym 2022 r., a łącznie w okresie najbliższej dekady – aż 103,7 mld zł.
Zgodnie z kroczącą akcyzą, która rok rocznie ma być zwiększana o 5% przewidywane dochody z tytułu podwyższenia podatków w 2023 r. to 4,49 mld zł, w 2024 r. – 6,67 mld zł. W 2027 r. przewidywane jest osiągnięcie 14,02 mld zł dochodów.
Widmo czarnego rynku
Zgodnie z teorią Arthura Laffera, amerykańskiego ekonomisty zajmującego się ekonomią podaży, ilustrowaną za pomocą tzw. krzywej Laffera, podnoszenie podatków nie zawsze daje wzrost wpływów do budżetu państwa.
Może natomiast doprowadzić do fatalnego w skutkach rozwoju szarej strefy – przemyt, nielegalna produkcja i sprzedaż czy próba samodzielnego wytwarzania używek, które mogą być szkodliwe dla zdrowia. Obniżenie akcyzy w 2002 r. spowodowało wzrost wpływów podatkowych oraz zmniejszenie aktywności na czarnym rynku.
Szara strefa będzie bardzo mocno zaktywiziwana. To jest duża obawa i niebezpieczeństwo zarówno dla budżetu państwa, nie tylko dla naszej branży, ale przede wszystkim dla zdrowia Polaków, dlatego, że nie wiemy z jakich źródeł będzie pochodził ten alkohol, który będzie sprzedawany nielegalnie.
Drogo, coraz drożej
Przedstawiciele rynku oceniają, że wraz ze wzrostem akcyzy przyjdzie drożyzna. Butelka półlitrowej wódki może kosztować nawet 50 zł.
O ile podrożeją konkretne wyroby w 2022 roku?
- Wódka (40% 0,5 l) – ok. 1,50 zł
- Wino (0,75l) – ok. 16 gr
- Piwo (0,5 l puszka) – ok. 6 gr
- Papierosy (paczka) – ok. 30 gr
- Wyroby nowatorskie (paczka) – ok. 1 zł.
