Słynne „polowanie” urzędniczek skarbowych na mechanika, który nie wydał paragonu za wymienioną z życzliwości żarówkę to skrajny przykład nadgorliwości pracowników administracji. Jednak prawdą jest, że przedsiębiorca musi wydać potwierdzenie zapłaty. W przypadku sprzedaży bez paragonu naraża się na poważne konsekwencje – prawne i finansowe.
Czy sprzedawca ma obowiązek wydać paragon?
Sprzedawca jest zobowiązany do wydania paragonu za każdym razem po otrzymaniu zapłaty za produkt bądź usługę. I to wynika wprost z ustawy o podatku VAT. Przedsiębiorca musi wystawić i wydać klientowi paragon fiskalny (lub fakturę) z każdej sprzedaży.
A potwierdzenie należy przedstawić w postaci papierowej lub, za zgodą nabywcy, w postaci elektronicznej. W innym razie naraża się na karę za niewydanie paragonu w trakcie kontroli paragonów fiskalnych.
Czy e-paragon wystarczy by uniknąć kary za niewydanie paragonu?
Paragon fiskalny w postaci elektronicznej? To tak zwany e-paragon. Jest to stosunkowo nowa w polskim porządku prawnym możliwość potwierdzania zakupu. W ustawie zapis widniał już dłuższy czas, ale brakowało aktu wykonawczego. Rozporządzenie pojawiło się dopiero we wrześniu 2021 roku.
Należy zaznaczyć, że e-paragon jest zamiennikiem papierowego paragonu. Nie każdy przedsiębiorca musi jednak dawać możliwość skorzystania z tej opcji. To zależy od tego, jakim sprzętem dysponuje. Jeśli jednak w sklepie jest możliwość wydania zarówno paragonu tradycyjnego jak i elektronicznego, to decyzję o formie podejmuje klient.
I w tym miejscu strony umowy mają pewną dowolność, ponieważ przepisy nie standaryzują ani sposobu wyrażenia zgody przez klienta, ani tego, w jakiej formie wysyłać należy e-paragon. Najczęściej jednak praktykowana jest wysłania potwierdzenia SMS-owo lub mailowo.
W jakim czasie należy wystawić paragon?
Paragon należy wystawić jak najszybciej, bez zbędnej zwłoki. Inaczej widmo kary za niewydanie paragonu stanie się rzeczywistością. Obowiązek wystawienia i wydania potwierdzenia zakupu następuje bowiem podczas dokonywania sprzedaży, nie później niż z chwilą przyjęcia należności. Sprzedaż bez paragonu jest nielegalna i wiąże się z konsekwencjami finansowymi.
Tu jednak istnieje parę kruczków prawnych, na które szczególnie uwagę powinien zwrócić sprzedawca, gdyż to on może później ponieść konsekwencje spowodowane brakiem paragonu w odpowiednim momencie.
Jeżeli klient zapłaci choćby część należności w gotówce przed dokonaniem sprzedaży, paragon koniecznie należy wystawić w momencie otrzymania wspomnianej zapłaty.
Nieco inaczej sytuacja buduje się w przypadku płatności przelewem. W takich okolicznościach paragon trzeba wystawić niezwłocznie po wpływie środków na konto bankowe. Ale tu też jest pewna furtka, gdyż przepisy dodają, że ma to się stać „nie później niż z końcem miesiąca, w którym wpłynęła należność”.
To jasno potwierdza, że niezależnie od tego, czy sprzedaż nastąpiła stacjonarnie, czy przez internet to wystawienie paragonu jest obowiązkowe. Można go przesłać w paczce z towarem, a jeśli płatność nastąpiła za pobraniem – można to zrobić poprzez wysłanie paragonu w osobnym liście/przesyłce.
Kto odpowiada za brak paragonu - kto płaci mandat za niewydanie paragonu?
Za brak paragonu odpowiada osoba przyjmująca płatność, czyli właśnie sprzedawca. Wiele sporów na tym tle pojawia się, gdy właściciel sklepu zatrudnia inne osoby. Pracownicy, którzy dokonali sprzedaży z pominięciem wydania paragonu, powołują się na to, że to właściciel odpowiada za placówkę i umywają ręce od odpowiedzialności.
Często właśnie tak migruje wspomniana odpowiedzialność, ale tylko i wyłącznie, gdy w momencie zatrudnienia pracodawca zapomniał o szkoleniu. Jeśli bowiem pracownik został zapoznany z zasadami wystawiania i wydawania paragonu fiskalnego, obsługą kasy fiskalnej oraz skutkami nieprzestrzegania przepisów, a także gdy podpisane zostało oświadczenie w zakresie obowiązków osoby przyjmującej płatność – wówczas odpowiedzialność za niedopełnienie obowiązku wydania paragonu ponosi pracownik. I to on ponosi karę za niewydanie paragonu fiskalnego i tym samym to na pracownika zostanie nałożony mandat.
Kary za sprzedaż bez paragonu – przestępstwo czy wykroczenie skarbowe?
Za sprzedaż bez paragonu grożą poważne konsekwencje. I tu ciekawostka – takie działanie przez kontrolerów może być zakwalifikowane zarówno jako wykroczenie, ale też przestępstwo skarbowe. Głównym kryterium jest oczywiście kwota, którą Państwo utraciło przez nieodprowadzenie podatku od sprzedaży. Jednak pod uwagę brane jest również to, czy niewydanie paragonu było jednorazowe, czy notoryczne. Co ważne, przedsiębiorca podlega karze za nieprzekazanie paragonu nawet jeżeli sprzedaż zostanie później zaewidencjonowana na kasie fiskalnej.
Przestępstwo skarbowe – brak paragonu
Jeśli uchybienie obowiązkowi wydania paragonu zostało zakwalifikowane jako przestępstwo to należy pamiętać, że minimalna kara grzywny wynosi 500 zł. Zgodnie z przepisami kara za niewydanie paragonu może sięgać grzywną wynoszącą do 180 stawek dziennych. Przy czym jedna stawka dzienna może wynosić z kolei od 50 zł do 20 000 zł. Jej wartość ustala sąd.
Wykroczenie skarbowe – brak paragonu
Oczywiście w nomenklaturze prawniczej wykroczenie jest łagodniejszym uchybieniem. Za wykroczenie skarbowe grozi jednak kara od 150 zł do 30 000 zł. Za pojedyncze niewydanie paragonu zwykle wydawany jest mandat.
Czy przedsiębiorca może uniknąć kary za niewydanie paragonu?
Co do zasady, sprzedawca musi mieć świadomość, że ponosi odpowiedzialność za brak wydania paragonu. Jest jednak możliwość uniknięcia kary za takie przewinienie. Naprzeciw przedsiębiorcy wychodzi instytucja przedawnienia. Zgodnie z przepisami, „po roku od niewydania konsumentowi paragonu przedsiębiorcy przestaje grozić kara skarbowa”.
Czy klient ma obowiązek wziąć paragon fiskalny?
„Klient, nasz Pan” – i jeśli nie życzy on sobie paragonu, nie ma obowiązku po niego sięgać. I jemu żadna kara za brak paragonu nie grozi. Jednak jak każdy, ma prawo zmienić zdanie, zatem należy mu umożliwić skorzystanie z obu opcji.
O ile klient nie ma obowiązku wzięcia “świstka z lady”, to sprzedawca zawsze musi wręczyć paragon. Nawet, gdy klient wyraźnie powie, że go nie chce. Wtedy należy pozostawić paragon na blacie przed klientem. Wyrzucić go można dopiero, gdy klient opuści sklep. To zabezpieczy też sprzedawcę przed ewentualnymi konsekwencjami. Nagranie z kamer, gdy widoczny jest moment wręczania paragonu jest nieocenionym dowodem przy ewentualnym procesie.
Gdzie klient może zgłosić niewydanie paragonu fiskalnego?
Klient, który opuścić sklep bez paragonu może zgłosić ten fakt do urzędu kontroli skarbowej. I należy mieć na uwadze to, że jest to często wykorzystywane narzędzie. Klienci mają coraz większą świadomość swoich praw i obowiązków sprzedawców względem nich.
Paragon to dowód na to, że sprzedaż została dokonana. Z kolei rejestracja na kasie fiskalnej pozwala na rozliczenie się ze zobowiązań podatkowych. Niewydanie potwierdzenia sprzedaży może być zatem uznane jako celowe unikanie płacenia należności.
Gdzie zgłosić niewydanie paragonu? Zgłoszenie nieprawidłowości możemy zgłosić do urzędu skarbowego i mamy tutaj 3 możliwości do wyboru:
- osobiście w urzędzie skarbowym
- całodobowy numer 800 060 000
- wysłanie e-maila na adres: powiadomKAS@mf.gov.pl
Podsumowanie
Sprzedawca, niezależnie od tego, jaki towar sprzedaje - ma obowiązek przedstawić klientowi potwierdzenie zakupu. Niewydanie paragonu to groźba kary pieniężnej, a działanie takie może być zakwalifikowane zarówno jako wykroczenie jak też przestępstwo. A klient zawsze ma prawo do zgłoszenia skargi na nieuczciwego przedsiębiorcę. Organy skarbowe z kolei mogą nie tylko pociągnąć sprzedawcę do odpowiedzialności, ale też wymierzyć sowitą karę za niewydanie paragonu.
Foto: StockAdobe(Natnan)
