W maju w sklepach za zakupy płaciliśmy średnio 16% więcej – wynika z monitoringu blisko 40 tys. sklepów należących do 63 sieci handlowych. Mocno drożeje olej, pieczywo i mięso.
Kolejny miesiąc z dwucyfrowym wzrostem
Jak wykazał cykliczny raport pt. "Indeks cen w sklepach detalicznych" autorstwa UCE RESEARCH i Wyższych Szkół Bankowych, w maju br. na rynku było drożej średnio o 16,7% niż rok wcześniej.
Na wzrost cen dóbr konsumpcyjnych głównie wpływają dynamicznie rosnące opłaty za energię elektryczną i drożejące paliwa. Kluczowe znaczenie mają też ekonomiczne skutki wojny toczącej się za granicą. Do tego drożyznę podbijają takie czynniki, jak nieznany poziom produkcji zbóż w br. w Ukrainie i nieuregulowana forma ich transportu.
To już kolejny miesiąc, w którym Polacy płacą za podstawowe zakupy więcej. Przypomnijmy, że w marcu wzrost cen względem poprzedniego roku wyniósł ponad 15%. Natomiast w kwietniu – blisko 21% r/r.
Jak zauważa dr Tomasz Kopyściański z WSB we Wrocławiu, ostatnio dynamika wzrostu cen w skali roku była nieco mniejsza niż dwa miesiące temu, patrząc na to rok do roku. Niestety jest to głównie efektem tego, że w ub.r. w sklepach było drożej w maju niż w kwietniu.
Od wielu miesięcy drożały surowce rolne, aż znalazły się na rekordowych poziomach. Dotyczyło to zbóż, mięsa, produktów mlecznych i roślin oleistych. Dynamiki wzrostu cen w relacji rocznej sięgały w niektórych przypadkach nawet 60-70%. Podwyżki w sklepach r/r mogą różnić się w poszczególnych miesiącach m.in. z powodu polityk promocyjnych sieci handlowych. Jednak wspólnym mianownikiem dla większości art. spożywczych jest ogólnie wysoki wzrost cen.
Które kategorie odnotowały największy wzrost cen w maju?
Na 12 monitorowanych kategorii w maju po raz kolejny w skali roku najmocniej poszły w górę artykuły tłuszczowe – średnio o 54,8%. Wśród nich znowu najbardziej zdrożał olej – o 57,9%. Po nim znalazło się masło z podwyżką o 52,7%. Tłuszcze są liderem wzrostu cen już od kilku miesięcy. Przykładowo w marcu olej był droższy rok do roku o blisko 54%, z kolei w kwietniu – o 54,9%. Zdaniem dr Huberta Gąsińskiego, obecnie dodatkowo wpływa na nią wojna w Ukrainie.
Na rosnące ceny artykułów tłuszczowych mocno wpływa wojna za wschodnią granicą. Ukraina i Rosja miały wcześniej bardzo duży udział w ich produkcji i eksporcie do Polski. Dodatkowo na ceny tłuszczy silnie oddziałują czynniki z ostatniego kwartału 2021 roku. Wówczas mocno podrożały oleje pochodzenia roślinnego na globalnych rynkach z powodu niskich zbiorów rzepaku.
Karma dla psów droższa o ponad 60%. Za pieczywo płacimy 30% więcej
W ścisłej czołówce drożyzny znajdują się też tzw. inne produkty z podwyżką o 36,9% r/r. W tej grupie towarów karma dla psów średnio zdrożała o 61,8%, a dla kotów – o 14,8% r/r. Natomiast pieluchy dla dzieci zanotowały wzrost o 17,6% r/r.
Wzrost cen karm dla zwierząt domowych spowodowany był tym, że podrożały surowce potrzebne do ich produkcji. Co więcej, wytwarzanie tych towarów pochłania znaczną ilość energii, która również ostatnio istotnie zdrożała.
Natomiast na trzecim miejscu w zestawieniu najbardziej drożejących kategorii znalazło się pieczywo. Poszło w górę średnio o 29,9% rdr.
Wzrosły ceny mąki i jaj, a także energii elektrycznej. Do tego zdrożał koszt transportu. Konsumenci powinni się nastawić na powolny, ale sukcesywny wzrost cen wszelkiego rodzaju pieczywa. Zatrzymać go może dopiero ustabilizowanie cen mąki oraz ropy.
Ceny mięsa w górę. Czym spowodowane są wzrosty?
Dalej w rankingu widać kolejne, mocne dwucyfrowe wzrosty w skali roku. Na czwartej pozycji znalazło się mięso, które średnio zdrożało o 26,8% r/r, w tym:
- wołowina skoczyła o 36%,
- drób podrożał o 25,1%,
- wieprzowina stała się droższa o 12,7%.
Dr Tomasz Kopyściański zauważa, że drożejące mięso jest spowodowane przede wszystkim przez silne wzrosty kosztów produkcji, w tym pasz.
Maleje rentowność wytwarzania, czego przejawem jest ograniczanie w skali światowej liczby gospodarstw rolnych i przedsiębiorstw skoncentrowanych na produkcji wyrobów mięsnych.
Za mąkę płacimy blisko 50% więcej niż rok temu
Na piątym miejscu jest nabiał, który średnio zdrożał o 24,1% r/r. Dalej w rankingu są produkty sypkie ze wzrostem o 22,4% r/r.
Ostatnio najmocniej w górę poszła mąka, bo o 47,7%. Cukier podrożał o 41,5%, a makaron – o 30,7%. Z kolei sól średnio potaniała o 9,8%. Za nim są używki – 13,4%, a także dodatki spożywcze – 11,8% r/r.
Wyższa cena mąki to skutek ograniczonego dostępu do produktów zbożowych. Cukier zdrożał przez mniejszą dostępność buraków. Istotne były też obawy odnośnie możliwości uzupełnienia i zapewnienia trwałych dostaw w kolejnych kwartałach. Sól jest wyjątkiem, bo zapotrzebowanie na nią w całości zaspokaja produkcja krajowa.
Najmniejsze wzrosty w kategoriach, do których "nie dociera" wojna
Ze wszystkich badanych kategorii najmniej zdrożała rok do roku chemia gospodarcza – średnio o 4,9%. Niewielki wzrost r/r. zanotowały napoje – o 7,6%, a także warzywa – średnio o 9,2%.
Ceny ww. kategorii najsłabiej rosną, bo nie są mocno uzależnione od dostaw z krajów objętych konfliktem zbrojnym. Dodatkowo ostatnio maleje popyt na produkty chemii gospodarczej. W przypadku warzyw znaczenie miał wzrost podaży. W maju pojawiały się już w sklepach produkty z nowych krajowych zbiorów.
Spośród 12 monitorowanych kategorii aż 11 wyżej wymienionych zdrożało r/r. Natomiast w kwietniu wszystkie były na plusie. W maju z kolei potaniały jedynie owoce – średnio o 6,4%.
Nieznaczny spadek cen owoców był spowodowany zwiększeniem importu cytrusów z krajów Morza Śródziemnego oraz nadprodukcją jabłek w Polsce, których nie można było eksportować do Rosji i Białorusi. Do tego w maju pojawiły się pierwsze tegoroczne krajowe truskawki.
W raporcie "Indeks cen w sklepach detalicznych" autorstwa UCE RESEARCH i Wyższych Szkół Bankowych łącznie zestawiono ze sobą blisko 24 tys. cen z prawie 40 tys. placówek należących do 63 sieci handlowych. Badaniem objęto wszystkie, działające w 16 województwach, dyskonty, hipermarkety, supermarkety, sieci convenience oraz cash&carry.
Źródło: MondayNews
Fot. mat. własne redakcji
