Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów przyjrzał się praktykom stosowanym przez Okręgową Spółdzielnię Mleczarską w Kole. Jego wątpliwości wzbudziły długoterminowe umowy, które ta zawierała z dostawcami mleka. Chodzi o wykorzystywanie przewagi kontraktowej.
Działająca od ponad 90 lat na krajowym rynku OSM Koło miała przyznać sobie jednostronną możliwość zmiany cennika za dostarczone mleko. Wątpliwości prezesa Urzędu Ochrony Konkurencj i Konsumentów (UOKiK) wzbudził także brak możliwości niezależnej weryfikacji badań dostarczonego mleka czy też potencjalne sankcjonowanie zakończenia współpracy.
Duża spółdzielnia mleczarska wykorzystywała swoją pozycję wobec dostawców?
Prezes UOKiK Tomasz Chróstny zobowiązał OSM w Kole do zmiany praktyk niekorzystnych dla dostawców mleka. W swojej decyzji urząd zwrócił uwagę na trzy budzące szczególne wątpliwości działania.
Pierwsze z zakwestionowanych działań dotyczyło przyznania sobie przez spółdzielnię jednostronnej możliwości zmiany cennika za dostarczone mleko. OSM miała dowolność w ustalaniu ceny, bez konieczności uzyskiwania zgody dostawcy. Jednocześnie rolnik nie miał możliwości reakcji na niekorzystne dla niego zmiany ceny, nadal musiał wykonywać umowę przez cały okres jej obowiązywania.
Dostawcy nie mieli również możliwości niezależnej weryfikacji badań dostarczonego mleka przeprowadzanych przez spółdzielnię. Tymczasem cena, jaką otrzymywał rolnik, zależała m.in. od jakości mleka.
Wątpliwości Prezesa UOKiK wzbudziła również konieczność zwrotu części wypłaconej wcześniej tzw. premii lojalnościowej przez dostawców, którzy zmienili odbiorcę i nie dostarczali już mleka do OSM Koło, np. rozwiązując umowę. Tak sformułowana klauzula w umowie mogła stanowić sankcję za zakończenie współpracy, jak również zniechęcać do poszukiwania innego odbiorcy przez dostawców mleka.
Nie będzie dotkliwej kary finansowej
Po przeprowadzonym postępowaniu Prezes UOKiK zobowiązał Okręgową Spółdzielnię Mleczarską w Kole do zmiany zakwestionowanych praktyk. Dostawcy, którzy nie wyrażą zgody na zmianę cennika, będą mogli wypowiedzieć umowę z zachowaniem terminu wypowiedzenia. Do czasu zakończenia umowy obowiązywać będzie dotychczasowa cena.
Z wzorca umowy zostanie również usunięte postanowienie zobowiązujące dostawców do zwrotu premii w przypadku zmiany przez nich podmiotu skupującego mleko, a rolnicy, którzy nie zgadzają się z badaniami jakości mleka przeprowadzonymi przez spółdzielnię, będą mogli weryfikować badania w akredytowanym laboratorium.
UOKiK nie nałożył na spółdzielnię kary finansowej. Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Kole będzie miała za to obowiązek złożyć informację o realizacji decyzji.
Branża mleczarska pod lupą UOKiK
Zakończone właśnie postępowanie nie jest jedynym działaniem, które UOKiK podejmuje w ostatnim czasie na rynku mleczarskim w Polsce. Jak wyjaśnia prezes Tomasz Chróstny, rynek mleka jest "na bieżąco monitorowany pod kątek nieuczciwego wykorzystania przewagi kontraktowej przetwórców mleka wobec rolników". Świadczą o tym zarówno zakończone sprawy, jak i te toczące się właśnie.
W 2023 roku UOKiK wydał decyzję w sprawie SM Mlekpol, w której zarzucił Spółdzielni jednostronne narzucanie warunków współpracy dostawcom. Podobnie jak w przypadku właśnie zakończonej sprawy OSM Koło, Mlekpolowi także udało się uniknąć kary naprawiając szkody i zobowiązując się do wprowadzenia zmian. Na tym jednak nie koniec. UOKiK prowadzi obecnie kolejne postępowania wyjaśniające. Te toczą się wobec Okręgowych Spółdzielni Mleczarskich w Radomsku, Głubczycach, Garwolinie i Jarocinie.
foto: stockadobe(Parilov)
