Puste powierzchnie biurowe i handlowe mają stać się budynkami mieszkalnymi – nad takim rozwiązaniem pracuje Ministerstwo Rozwoju i Technologii. Jego celem jest stworzenie kilku tysięcy mieszkań w relatywnie krótkim czasie. Postępom w projektowanej ustawie przygląda się Związek Polskich Pracodawców Handlu i Usług.
Jeśli właściciel centrum handlowego zdecyduje o podjęciu kroków celem przekształcenia budynku centrum w budynek o charakterze mieszkalnym lub częściowo mieszkalnym, to nie powinno się to odbywać ze szkodą dla najemców, którzy posiadają ważne i obowiązujące umowy najmu – zaznacza Związek Polskich Pracodawców Handlu i Usług (ZPPHiU). Organizacja apeluje o zabezpieczenie przedsiębiorców prowadzących działalność handlową lub usługową w centrach handlowych.
Wielolotnie umowy, olbrzymie nakłady finansowe i brak rentowności
Projektowana ustawa budzi niepokój w branży handlowej i usługowej. Przedsiębiorcy, którzy najmują powierzchnie w centrach handlowych w większości przypadków są związani wieloletnimi umowami. Jak wyjaśnia Zofia Morbiato, dyrektor generalna ZPPHiU, umowy te zawierane są zwykle na okres od pięciu do dziesięciu lat. Do tego dochodzą jeszcze nakłady finansowe, które najemcy ponoszą w celu przystosowania najmowanego lokalu.
Nierzadko, zwłaszcza w przypadku nowo otwieranych centrów handlowych, najemcy ponoszą koszt całkowitego wykończenia lokalu, który przejmują w stanie surowym. Poczyniona w ten sposób inwestycja ma zwrócić się w czasie planowanego okresu najmu, tj. w ciągu kilku lat.
Jak zaznacza dyrektor generalna ZPPHiU, powszechnie stosowanym w umowach najmu zapisem jest zrzeczenie się przez najemcę wszelkich roszczeń z tytułu nakładów na lokal, co oznacza, że w przypadku wcześniejszego rozwiązania umowy najemca nie odzyska środków zainwestowanych w wykończenie lub remont lokalu oraz jego wyposażenie.
- Dowiedz się więcej: Hipermarkety staną się mieszkaniami? Nad takim rozwiązaniem pracuje MRiT
"Istotną kwestią jest także fakt, że najemcom często nie udaje się osiągnąć zysku z działalności w pierwszym roku, a nawet w kilku pierwszych latach najmu, a rentowność prowadzonej działalności wraz z upływem czasu zwykle rośnie" – podkreśla Zofia Morbiato. Oznacza to, że dla najemcy przedwczesne zakończenie stosunku najmu może oznaczać poniesienie znacznych strat oraz utratę spodziewanych zysków z prowadzonej działalności.
Zmiana przepisów przełoży się na olbrzymie straty najemców
W obliczu projektowanej ustawy, najemcy mogą ponieść olbrzymie straty w przypadku niespodziewanego wypowiedzenia umowy najmu. "Postanowienia stosowane powszechnie w umowach najmu, akceptowane przez najemcę w dotychczas obowiązującym stanie prawnym, po wejściu w życie projektowanych zmian będą dla najemców skrajnie niekorzystne" – wyjaśnia dyrektor generalna ZPPHiU. Jak zaznacza, podczas zawierania umowy, najemcy nie przewidywali i nie mogli przewidzieć, że możliwe będzie przekształcenie centrum handlowego (lub jego części) w budynek mieszkalny.
W związku z olbrzymim ryzykiem, jakie spoczywałoby na najemcach po wprowadzeniu ustawy, jak zaznacza Związek, konieczne powinno być uzyskanie zgody najemców na planowane przekształcenie oraz wypłacenie pełnego odszkodowania.
ZPPHiU: Konieczne jest zabezpieczenie najemców
Związek zwraca uwagę na wpływ projektowanej zmiany na działalność handlową prowadzoną w centrach handlowych. Jak zaznacza ZPPHiU, "konieczne jest zabezpieczenie najemców na czas prowadzenia prac budowlanych lub remontowych, które mogą znacznie utrudnić lub uniemożliwić prowadzenie przez nich działalności w najmowanych lokalach".
W związku z procedowaną przez resort ustawą, Związek wystosował trzy kluczowe postulaty:
- W przypadku choćby częściowej zmiany sposobu użytkowania budynku centrum handlowego na budynek mieszkalny, rozwiązanie umowy najmu przez wynajmującego, przed upływem okresu, na który została zawarta, byłoby możliwe wyłącznie za zgodą najemcy i za pełnym odszkodowaniem.
- W przypadku choćby częściowej zmiany sposobu użytkowania budynku centrum handlowego na budynek mieszkalny, najemca miałby uprawnienie do wcześniejszego rozwiązania umowy najmu i uzyskania pełnego odszkodowania.
- W okresie prowadzenia prac budowlanych lub remontowych, które utrudnią lub uniemożliwią najemcy prowadzenie w najmowanym lokalu normalnej działalności, najemca nie ponosiłby kosztów związanych z najmem lokalu, a jeśli utrudnienia te będą długotrwałe (powyżej 30 dni), by najemca miał uprawnienie do wcześniejszego rozwiązania umowy najmu i uzyskania pełnego odszkodowania.
Foto: Zofia Morbiato, dyrektor generalna w ZPPHiU (mat. prasowe)
