Firmy z branży produkcji i recyklingu opakowań szklanych oraz polski sektor handlu wspólnie apelują o wyłączenie z systemu kaucyjnego opakowań szklanych jednorazowego użytku. "Nakładanie takiego obowiązku i związane z nim wyzwania organizacyjne, logistyczne i finansowe dla jednostek handlowych są niewspółmierne do możliwych do osiągnięcia efektów" – wskazują organizacje.
Powszechny system kaucyjny, wedlug zapowiedzi wiceministra klimatu i środowiska, obejmie swoim zakresem puszki aluminiowe do 1 l, butelki PET do 3 l, a także butelki szklane wielorazowego i jednorazowego użytku do 1,5 l.
- Dowiedz się więcej: System kaucyjny zacznie obowiązywać w Polsce. Znamy wszystkie szczegóły
Związek Pracodawców Polskie Szkło, Polska Izba Handlu oraz Polska Organizacja Handlu i Dystrybucji stanowczo sprzeciwiają się włączeniu jednorazowych szklanych butelek do systemu. Branża wyszczególniła 5 kluczowych kwestii przemawiających przeciwko temu rozwiązaniu, które prezentujemy poniżej.
Dodatkowe obowiązki nakładane na sklepy mogą przynieść przeciwny rezultat
Na rynek krajowy wprowadza się przynajmniej 600 tys. ton takich butelek szklanych rocznie. W większości są one już zbierane w systemach gminnych. Opakowania szklane są już poddawane efektywnemu recyklingowi dzięki istniejącym systemom zbiórki. Z danych GUS wynika, że obecnie już blisko 70% opakowań szklanych w Polsce jest kierowanych do recyklingu. Nie ma zatem potrzeby obejmowania ich dodatkowo systemem kaucyjnym.
Nakładanie takiego obowiązku i związane z nim wyzwania organizacyjne, logistyczne i finansowe dla jednostek handlowych są niewspółmierne do możliwych do osiągnięcia efektów. Wręcz przeciwnie – takie dodatkowe obowiązki mogą obniżyć poziom uczestnictwa sklepów w systemie kaucyjnym w zakresie podstawowego celu ustawy i implementowanej przez nią Dyrektywy 2019/904, czyli w zakresie zbiórki opakowań jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych.
Z danych nam dostępnych wynika także, że utworzenie systemu logistycznego na potrzeby zbierania opakowań szklanych w sklepach będzie wiązało się dodatkowo z generowaniem większego śladu węglowego w stosunku do obecnych systemów gminnych. Warto dodać, że w Niemczech po wprowadzeniu kaucjonowania szkła jednorazowego nastąpiła siedmioletnia stagnacja poziomu zbierania stłuczki szklanej.
W sklepach nie ma miejsca na składowanie opakowań szklanych. Zagrożone bezpieczeństwo pracowników i klientów
Kolejną kwestią, na którą zwracają uwagę organizacje jest problem bezpieczeństwa i ograniczeń przestrzennych przy składowaniu opakowań szklanych w jednostkach handlu detalicznego. Jak piszą w apelu, składowanie butelek szklanych wymaga wygospodarowania i odpowiedniego zabezpieczenia dużej części powierzchni sklepu, co w przypadku wielu sklepów małopowierzchniowych:
- będzie powodowało utrudnienia w działalności handlowej – ze względu na zajęcie dużej części powierzchni przez składowane szkło, którą ze względów bezpieczeństwa należałoby wyłączyć z normalnego ruchu placówki, co nie będzie możliwe w przypadku sklepów posiadających niewielką powierzchnię zaplecza, nawet jeśli powierzchnia handlowa tych sklepów przekracza 100 mkw.;
- może zagrażać bezpieczeństwu personelu oraz klientów – ze względu na zwiększone ryzyko stłuczenia opakowań jednorazowych w porównaniu do butelek zwrotnych. Proces odbioru butelki szklanej od klienta, przeniesienia go w miejsce bezpiecznego składowania w obrębie sklepu oraz samego składowania w dużej objętości na stosunkowo niewielkiej powierzchni stwarza zagrożenie, a także zakłóca przebieg procesu handlowego.
Unijne prawo nie nakazuje włączenia jednorazowych opakowań szklanych do systemu
Dyrektywa 2019/904, którą implementuje projektowana ustawa, dotyczy wyłącznie opakowań jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych i nie obejmuje opakowań szklanych. Wobec tego przyjęcie tak szerokiego zakresu ustawy nie jest niezbędne dla implementacji prawa UE i osiągnięcia celów wyznaczonych przez to prawo.
Włączenie opakowań szklanych do systemu kaucyjnego, wprowadzanego w ramach implementacji Dyrektywy 2019/904, stanowi ponadto przejaw gold-platingu, czyli nakładania na przedsiębiorców dodatkowych obowiązków pod pretekstem transpozycji prawa unijnego.
Tworzenie nowych zasad będzie wymagało bardzo kosztownych zmian
Włączenie butelek szklanych do obligatoryjnego systemu kaucyjnego, zgodnego z przedmiotowym projektem, spowodowałoby konieczność tworzenia od nowa lub znacznej restrukturyzacji istniejących już w tym zakresie zasad, sieci logistycznej itp. Będzie się to wiązać z dodatkowymi obciążeniami finansowymi dla podmiotów wprowadzających napoje na rynek, a tym samym dla klienta końcowego.
Wprowadzenie opakowań szklanych wymaga większych powierzchni magazynowych (dla produktu i pustej butelki) oraz znacznie większej ilości transportów: około 2 razy więcej samochodów na dostawę produktu tej samej objętości w stosunku do butelek PET (lżejsze i cieńsze niż szkło).
System zakładający kruszenie lub cięcie butelek nie jest optymalnym rozwiązaniem
Obecnie największym problemem związanym z recyklingiem szkła w Polsce jest wzrastające rozdrobnienie stłuczki szklanej (frakcja <3mm trudna w recyklingu). Dlatego system kaucyjny zakładający kruszenie lub cięcie butelek w łańcuchu logistycznym – dla uniknięcia oszustw – nie jest, w ocenie organizacji, rozwiązaniem optymalnym. W europejskich systemach depozytowych zawartość najdrobniejszej frakcji wynosi nawet do 30%.
Mając na uwadze powyższe kwestie, Związek Pracodawców Polskie Szkło, Polska Izba Handlu oraz Polska Organizacja Handlu i Dystrybucji, apelują do rządu o wyłączenie butelek szklanych jednorazowego użytku z projektowanego systemu. Pod stanowiskiem podpisali się przedstawiciele organizacji: Renata Juszkiewicz Prezes Zarządu POHiD, Waldemar Nowakowski Prezes Zarządu PIH, Maciej Ptaszyński Wiceprezes Zarządu PIH, Piotr Kardaś Sekretarz Generalny ZP "Polskie Szkło".
Foto: StockAdobe(ponsulak)
