Od 1 lutego br. obowiązuje wprowadzona w ramach tarczy antyinflacyjnej 2.0 wyzerowana stawka VAT na podstawowe produkty spożywcze. Jeszcze przed wejściem w życie ustawy, prezes UOKiK zapowiedział uruchomienie stałego monitoringu cen i piętnowanie negatywnych praktyk sprzedawców. Do sprawy odniósł się Adam Abramowicz, rzecznik MŚP.
Według zapowiedzi, stałym monitoringiem cen mają być objęte wybrane produkty, których dotyczy 0% stawka VAT. Cykliczne kontrole mają odbywać się w największych sieciach handlowych. Jak zapowiadał Urząd: "kolejnym krokiem mogą być postępowania w sprawie naruszenia zbiorowych interesów konsumentów".
To sprzedawca decyduje o wysokości marży
Adam Abramowicz, rzecznik MŚP, zaznacza, że obniżenie stawek VAT nie zawsze zagwarantuje obniżenie ceny brutto (końcowej dla konsumentów). Jak wyjaśnia: "na tę cenę składają się: koszty operacyjne w tym koszty zakupu towarów i marża, i dopiero do tak wyliczonej kwoty dodaje się VAT. Jeżeli koszty operacyjne będą wzrastały, to przy zachowaniu stałej marży cena musi rosnąć".
Co więcej, na wolnym rynku to przedsiębiorcy decydują o wysokości marży danego produktu. Jak przyznaje Rzecznik: "obecnie nie ma ustawy, która ograniczałaby dowolne kształtowanie marży handlowej przez sprzedającego, a co za tym idzie ceny końcowej dla konsumenta".
Zgodnie z art. 3531 KC obowiązuje zasada swobody umów i stanowiąc podstawowy element konstytucyjnej wolności działalności gospodarczej, należy ona do kluczowych zasad ustrojowych. Zasada swobody umów przesądza, że strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.
W przypadku zakupów, zgodnie z zasadą swobody umów, konsument wyraża zgodę na cenę danych produktów poprzez dokonanie zapłaty.
Urzędnik nie może przesądzić czy cena zastosowana w sklepie jest właściwa
Ponadto brak jest podstaw, które miałyby stanowić o tym, czy cena zaproponowana przed przedsiębiorce jest dobra czy zła. Jak zaznacza rzecznik MŚP: "Obniżki VAT nie dają w żadnym razie bezpośredniego uprawnienia do wiążącego urzędowego przesądzania czy cena zastosowana przez sprzedawcę jest właściwa".
Przedsiębiorcy powinni działać zgodnie z „dobrymi obyczajami” zarówno zgodnie z założeniami Prawa przedsiębiorców (Konstytucja Biznesu), jak i przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów. Chociaż pojęcie to nie jest precyzyjnie zdefiniowane, to należy przyjąć, że w żadnym wypadku nie narusza go ustalanie cen przez przedsiębiorców w oparciu o ponoszone bieżące koszty i stosowną marżę stanowiącą wynagrodzenie.
Abramowicz odniósł się także do zapowiadanych przez UOKiK kontroli. Jak komentuje, nie mogą być one przeprowadzane przez nieupoważnione podmioty i w dowolnym trybie. A jeżeli przedsiębiorca zostanie poddany kontroli wbrew prawu, do postępowania administracyjnego wejdzie Rzecznik MŚP – zapowiada.
