Krajowe firmy z każdym rokiem w większym stopniu polegają na pracownikach z zagranicy – w 2020 roku liczba pozwoleń na pracę w Polsce przekroczyła 400 tysięcy. Rosnąca liczba przyjezdnych nie zaspokaja jednak bieżących potrzeb przedsiębiorców.
Poszukiwanie rąk do pracy wśród cudzoziemców zapowiadają liczne polskie fabryki i firmy handlowe, w tym co trzecia firma z sektora przemysłowego i handlu. Na znaczeniu zyskuje więc atrakcyjność ofert oraz zapewnienie stabilności i poczucia bezpieczeństwa.
Gospodarcze bolączki państw rozwiniętych
Wysoki poziom dobrobytu w krajach rozwiniętych nieuchronnie wiąże się z kadrowymi problemami niektórych pracodawców. Permanentny niedobór rąk do pracy to poważny problem dla przedsiębiorców i całych sektorów gospodarki. Znanym i praktykowanym od dekad jego rozwiązaniem jest zatrudnianie pracowników z innych krajów.
W Unii Europejskiej wiele państw członkowskich posiłkuje się pracą osób z zagranicy, często spoza Wspólnoty. Zgodnie z danymi Eurostatu, w 2020 roku w granicach Unii przebywało 23 miliony osób spoza UE [1], co stanowi 5% populacji i cenny zasób kadrowy. W dużej mierze na pracy cudzoziemnców opiera się sektor hotelarsko-gastronomiczny, w którym pracuje 12% przyjezdnych – to odsetek trzykrotnie wyższy niż dla obywateli UE. Drugi największy obszar zatrudnienia imigrantów stanowi sektor budowlany, w którym pracuje 9% z nich.
Polskie braki kadrowe
Sytuacja na krajowym rynku pracy potwierdza, że Polska zbliżyła się do krajów Europy Zachodniej. Od kilku lat obserwuje się bowiem niedobór pracowników. Pod koniec 2020 roku w Polsce pozostawało wolnych 84,4 tys. miejsc pracy [2]. Najwięcej wolnych miejsc pracy – 21,2 tys. – w zakładach przetwórstwa przemysłowego. Kolejne 10 tys. w obszarze handlu i naprawy pojazdów. Jednocześnie liczba wakatów istotnie zmniejszyła się w porównaniu z 2019 (125 tys.). To m.in. zasługa cudzoziemców, ponieważ od 2016 roku Polska notuje dodatnie saldo migracji [3].
W 2021 roku liczba osób, które posiadają zezwolenie na pobyt w Polsce, wyniosła około 536 tys. Zdecydowana większość z nich przybywa nad Wisłę w poszukiwaniu pracy. W 2020 roku pozwolenie na pracę w Polsce otrzymało 406,5 tys. osób [4]. Dominują wśród nich obywatele Ukrainy, stanowiący 72,6% wszystkich pracujących cudzoziemców. Drugą pozycję zajmują Białorusini (niecałe 7%), a na kolejnym miejscu plasują się obywatele Gruzji i Indii (po 2%) [5].
Według Barometru Polskiego Rynku Pracy, już co trzecia firma z sektora przemysłowego planuje zatrudniać kadrę z Ukrainy. W handlu takich przedsiębiorstw jest 27%, a w branży usługowej 20% [6]. Obecnie pracownicy z Ukrainy najczęściej (71%) wykonują w Polsce pracę fizyczną. Co piąty Ukrainiec pracuje w usługach, a 5% wykonuje pracę umysłową. Liczby te mogą w przyszłości się zmienić, ponieważ młodzi ludzie zza wschodniej granicy coraz chętniej przybywają nad Wisłę także na studia. Spośród 85 tys. studentów-cudzoziemców w 2020 niemal połowę stanowili Ukraińcy, a kolejne 10 tys. – Białorusini [7].
Większe bezpieczeństwo poszukiwane
Do istotnych bodźców stymulujących migrację zarobkową należą m.in. lepsze zarobki, bezpieczne warunki pracy i stabilności zatrudnienia. Przybysze z krajów nękanych różnego rodzaju niepokojami poszukują bezpieczeństwa. Dla pracodawców konkurujących o cudzoziemców to istotna wskazówka. Tymczasem tylko 11% firm oferuje cudzoziemcom prywatną opiekę zdrowotną jako benefit pracowniczy. Co prawda wykupienie podstawowego ubezpieczenie zdrowotnego jest obligatoryjne, by legalnie wjechać na teren UE. Dla pełni komfortu i bezpieczeństwa warto jednak tę kwestię potraktować bardziej kompleksowo. Ofertę ubezpieczenia dla obcokrajowców, którzy przyjechali do Polski z zamiarem podjęcia pracy, nauki czy w celu dłuższego pobytu posiada m.in. firma Wiener.
Źródło informacji: Wiener
[1] Overall figures…, Employment of immigrants, 09.2021. Dane Eurostatu dostępne tutaj.
[2] Popyt na pracę w czwartym kwartale 2020 roku, 03.2021. Dane GUS dostępne tutaj.
[3] Główne kierunki emigracji i imigracji na pobyt stały, 18.11.2021. Dane GUS dostępne tutaj.
[5] Statystyka migracji na mapie Polski, 17.12.2021. Dane Urzędu ds. Cudzoziemców dostępne na migracje.gov.pl; http://bityl.pl/JUK0v
[6] Nie tylko Ukraińcy…, 10.03.2021. Dane GUS za: WZiE Politechniki Gdańskiej, dostępne tutaj.
[7] Barometr Polskiego Rynku Pracy 2021, Personnel Service, raport dostępny tutaj.
[8] Nie tylko Ukraińcy…, 10.03.2021. Dane GUS za: WZiE Politechniki Gdańskiej, dostępne tutaj.
