Zaczniemy może banalnie od pochodzenia i wyjaśnienia jego nazwy. Olej rydzowy otrzymywany jest z nasion lnianki siewnej (Camelina Sativa L.). Jej nasiona wyglądają podobnie jak nasion lnu, jednak nie jest to ta sama roślina. Nazwa olej rydzowy została zaczerpnięta od barwy samego oleju który posiada bardzo charakterystyczną rudą, rdzawą barwę.
Nasiona lnianki zwanej lnicznikiem siewnym są bardzo drobne, jednak sama lnianka nie jest rośliną szczególnie wymagającą. Nie wymaga żyznej gleby, cechuje się dużą odpornością na choroby i szkodniki. Ponadto odznacza się dużą wytrzymałością na przejściowe niedobory wody w glebie. Wszystko to sprawia, że jej uprawa nie jest kłopotliwa, a nawet przyjazna dla środowiska. Ta skromna roślina oleista kryje w sobie aż 40% oleju. Zawartość kwasów tłuszczowych w oleju rydzowym w dużym stopniu zależy od gatunku jak i sposobu pozyskiwania z niej oleju.
Kwasy tłuszczowe – idealne proporcje
Kwasy tłuszczowe z rodziny omega-3, pochodne kwasu α-linolenowego stanowią w lniance od 35-40% ogólnej zawartości, omega-6, pochodne kwasu linolowego natomiast od 15-20%. Proporcja kwasów omega 3 do 6 powinna zawierać się w przedziale 1:5-1:2. W oleju rydzowym stosunek ten wynosi 1:2 i jest to unikalny i pożądany układ kwasów tłuszczowych. Dlaczego jest on tak ważny?
Kwasy tłuszczowe z rodzin omega 3 i 6 z racji swojej budowy konkurują o te same enzymy w szlaku metabolicznym. Ich niewłaściwy skład mógłby zachwiać procesy metaboliczne w organizmie, zaburzyć jego homeostazę. Prawidłowy stosunek tych kwasów w diecie ułatwia kojarzenie, zapamiętywanie, wspomaga koordynację ruchową.
Dieta bogata w NKT (nienasycone kwasy tłuszczowe) skomponowana naturalnie we właściwej proporcji jest szczególnie ważna dla młodych, rosnących organizmów, a także dla osób starszych. W czasie gdy nasze społeczeństwo starzeje się coraz szybciej niezbędne jest wspieranie organizmu w procesie prawidłowego starzenia.
Właściwości oleju rydzowego
Olej rydzowy odznacza się charakterystyczną czerwonobrunatna barwą, która wynika z zawartości barwników karotenoidowych. Ich obecność sprawia, że olej rydzowy ma działanie antyoksydacyjne, bezpośrednio związane z usuwaniem wolnych rodników. Karotenoidy mają działanie protekcyjne w schorzeniach typu: zawał mięśnia sercowego, udar mózgu, zaćma, zwyrodnienia plamki ocznej, choroby nowotworowe.
Olej rydzowy jest bogaty także w związki fenolowe 128 mg/kg, które – podobnie do karotenoidów – są tzw. zmiataczami wolnych rodników. Inhibitują powstawanie mutagennych związków (nitrozamin) oraz kancerogenów. W prostych słowach oznacza to, że są naszym sprzymierzeńcem w walce z procesami starzenia organizmu.
Olej rydzowy – "Lepszy rydz niż nic"
Nazwa oleju rydzowego nie pochodzi od smacznych grzybów rydzów. W niektórych regionach Polski funkcjonuje wyłącznie ludowa nazwa tej rośliny – tj.: "rydz" – pochodząca od wyjątkowego rdzawego koloru jej nasion, który to kolor przypomina barwę pospolitego grzyba – rydza – występującego na terenie całej Polski.
Dawniej, gdy brakowało tłuszczu zwierzęcego, do okraszenia potraw używano oleju rydzowego. Stąd mogło zrodzić się to powiedzenie, gdyż uprawa i pozyskiwanie oleju było powszechne i tanie. Inne wytłumaczenie tego porzekadła może wynikać z tego, że roślina ta bez problemu wzrastała na nieurodzajnych glebach i radziła sobie także z przymrozkami, dając rolnikom plony, w przeciwieństwie do innych oleistych jak np. rzepak. Rolnicy cieszyli się wówczas, że chociaż z wysiewu lnianki mają plony.
Olej rydzowy w SemCo
Olej rydzowy tłoczony jest w firmie SemCo od kilku pokoleń, tradycyjną metodą w temperaturze do 38 stopni C. Ma żółtą barwę oraz charakterystyczny zapach i smak doceniany przez wielu smakoszy kulinarnych.
W SemCo po tłoczeniu olej poddawany jest procesowi naturalnej sedymentacji, który ma na celu oczyszczenie oleju z cząstek roślinnych, dostających się do oleju podczas tłocznia. W czasie tego etapu na olej działa siła grawitacji – naturalnie oczyszczając go do momentu, aż stanie się klarowany. Wówczas zostaje przelany do butelek i oznaczony etykietą.
Czasem na dnie butelki można zaobserwować delikatny osad, świadczy on o naturalnym klarowaniu oleju rydzowego. W kuchni olej chętnie stosowany jest do potraw ze śledzia czy ziemniaków oraz sałatek i dresingów. Często polewa się nim kasze i makarony.
Znak GTS – unijne wyróżnienie
Tradycyjny charakter oleju rydzowego jest ściśle związany z niezmienionym przez stulecia procesem jego wytwarzania. Nasiona lnianki na początku rozgniatane są za pomocą służących do tego celu kamieni, a następnie walców. Rozpłatkowane w ten sposób nasiona delikatnie podgrzewa się, a następnie poddaje tłoczeniu, które odbywa się przy użyciu pras. Otrzymany w ten sposób olej przelew się do zbiorników i pozostawia na okres 7 dni, aby oczyścić go przez stopniowe osiadanie na dnie fuzli oraz wszelkich pozostałych zanieczyszczeń.
Dzięki stosowaniu takiej metody w SemCo, olej ten w czerwcu 2009 roku został wpisany do unijnego rejestru jako Gwarantowana Tradycyjna Specjalność (znak GTS). Znak ten potwierdza wyśmienity i tradycyjny charakter oleju rydzowego.
Umieszczony na etykiecie znak GTS, gwarantuje, że kupujecie Państwo oryginalny produkt, wytwarzany zgodnie z zatwierdzoną i certyfikowaną recepturą.
foto: mat. partnera
