Rodzaje plastiku – oznaczenia plastiku spożywczego

Bioplastik może być wyprodukowany z takich surowców, jak skrobia termoplastyczna (TPS), polilaktyd (PLA), poliamid 11 (PA 11), polihydroksyalkaniany (PHA), bio-polietylen (BIO PE), bio-poli, czyli tereftalan etylenu (BIO PET).

Z czego powstaje plastik?

Plastik jest syntetycznym paliwem sztucznym, które powstaje z paliw kopalnych. Do jego produkcji najczęściej wykorzystywana jest ropa naftowa lub gaz ziemny, rzadziej węgiel. Podstawowym elementem składowym plastiku są polimery syntetyczne. Są to substancje, które charakteryzują się bardzo dużą masą cząsteczkową. Powstają w wyniku zachodzenia skomplikowanych reakcji chemicznych.

Jak zostało zaznaczone, plastik powstaje z paliw kopalnych, które po wydobyciu są transportowane do rafinerii. W zakładzie przemysłu petrochemicznego ropa naftowa lub gaz ziemny rozdzielane są na poszczególne składniki. Produkcja plastiku rozpoczyna się od podgrzania paliwa kopalnego w piecu, który kolejno poddany jest destylacji frakcyjnej – ta zaś polega na oddzieleniu mieszaniny związków chemicznych.

Rodzaje plastików – oznaczenia plastiku spożywczego

Istnieje wiele rodzajów plastiku, które różnią się od siebie pod wieloma względami. Opakowania wykonane z tego tworzywa mają nie tylko odmienne właściwości fizyczne i chemiczne, ale także wyróżniają się odmienną formą recyklingu czy wpływem na środowisko. Różnice w wykonaniu sprawiają, że niektóre odmiany plastiku negatywnie oddziałują na zdrowie i nie są bezpieczne dla ich użytkowników.

Istnieje siedem rodzajów plastiku o odmiennym przeznaczeniu. Poza tym – za sprawą wymogów prawnych – każdy z nich musi być opatrzony informacją o użytym w jego produkcji rodzaju tworzywa. Poznaj wszystkie rodzaje plastiku i ich zastosowanie.

Plastik PET – politereftalan etylenu

Plastik PET jest jednym z najczęściej wykorzystywanych w różnego rodzaju gałęziach przemysłu. Jest szeroko stosowany w produkcji opakowań na żywność i napoje, m.in. butelek na wodę lub olej, pojemników na produkty mleczne czy folii do pakowania. Jego popularność wynika z faktu, że plastik PET jest lekki i dobrze chroni przed przedostaniem się tlenu do środka.

Z plastiku PET bardzo często produkowane są także naczynia i sztućce jednorazowego użytku. Tworzywo to posiada atesty Unii Europejskiej i Agencji Żywności i Leków FDA, jednak mimo to nie jest do końca bezpieczny w kontaktach z żywnością. Tezę tę potwierdzają badania naukowców z Uniwersytetu im. Goethego we Frankfurcie, które wykazały, że plastik PET uwalnia tzw. ksenoestrogeny. Te zaś negatywnie wpływają na gospodarkę hormonalną, mogąc w konsekwencji prowadzić do zachorowania na cukrzycę czy nowotwór piersi lub prostaty.

HDPE – polietylen wysokiej gęstości

HDPE uznawany jest za jeden z najbezpieczniejszych rodzajów plastiku, dlatego też jest szeroko wykorzystywany w produkcji zabawek dla dzieci, butelek na mleko, pojemników na żywność czy folii spożywczej, a nawet akcesoriów medycznych. To jednak nie koniec jego zastosowań, ponieważ z plastiku HDPE wytwarzane są także pojemniki na środki chemiczne i odpady, a także rury.

Plastik HDPE charakteryzuje się gęstszą, grubszą i mocniejszą strukturą niż wcześniej wymieniony PET. Warto też podkreślić, że materiały wykonane z HDPE nadają się do recyklingu. Z uwagi na swoje właściwości fizyczne oraz wyższą cenę jest często przetwarzany.

Plastik typu PVC – polichlorek winylu

Jeszcze do niedawna plastik PVC był wykorzystywany na szeroką skalę na całym świecie. Obecnie jednak traktuje się go z dużą ostrożnością, stosując najczęściej w produkcji materiałów budowlanych – rur, okien czy izolacji kabli – opakowań detergentów czy akcesoriów medycznych.

Wykorzystywanie plastiku PVC zostało maksymalnie ograniczone z uwagi na fakt, że jest szkodliwy dla zdrowia nie tylko w procesie produkcji, ale także utylizacji. Tworzywo to może wydzielać takie substancje, jak ołów, rtęć czy kadm. Z tego też powodu nie jest poddawany recyklingowi.

Polietylen niskiej gęstości – LDPE

LDPE jest drugim w kolejności najbezpieczniejszym dla zdrowia rodzajem plastiku. Ma prostą strukturę, a także elastyczną i cienką formę, co sprawia, że jest łatwy w obróbce – poza tym jest też stosunkowo tani. Mimo swojej struktury jest poddawany recyklingowi i wielokrotnie wykorzystywany.

Plastik LDPE najczęściej stosowany jest w przemyśle spożywczym i medycznym. Wykonuje się z niego worki i opakowania foliowe, pokrywki pojemników i butelek do wyciskania czy kubki na zimne i gorące napoje.

Plastik PP – polipropylen

Plastik PP jest uznawany za równie bezpieczny dla zdrowia jak HDPE. Z tego też względu jest często wykorzystywany w przemyśle spożywczym i higienicznym. Jego dodatkową zaletą jest fakt, że jest sztywny i odporny na wysokie temperatury – sprawia to, że może być z powodzeniem stosowany w branży gastronomicznej.

Z plastiku PP wykonywane są opakowania na żywność i napoje, korki do butelek, pojemniki na soczewki kontaktowe, wkładki higieniczne, a nawet pampersy. Często stosowany jest też w produkcji kamizelek termicznych, rur i części samochodowych. Materiał ten nadaje się do wielokrotnego użytku i recyklingu.

PS – polistyren

Plastik PS nie jest zbyt bezpiecznym dla zdrowia materiałem, ponieważ jest toksyczny. Z tego powodu nie powinien mieć kontaktu z żywnością, a zwłaszcza ciepłymi i kwaśnymi substancjami. Oprócz tego, z uwagi na swoją strukturę, ma także negatywny wpływ na środowisko– rozpada się na małe kuleczki, które łatwo się rozprzestrzeniają. Recykling plastiku PS także jest bardzo trudny.

Mimo swoich niekorzystnych właściwości, plastik PS wykorzystywany jest w branży gastronomicznej w produkcji opakowań na żywność. Oprócz tego stosuje się go w wytwarzaniu sztucznej biżuterii, kloszów lamp i elementów sprzętu AGD, a najczęściej wykonuje się z niego styropian, najszerzej stosowany w branży budowlanej.

Plastiki o oznaczeniu O – inne (Other)

Plastik o oznaczeniu O to taki, który nie kwalifikuje się do żadnej z wyżej wymienionych kategorii. Niestety, w grupie tej znajdują się zarówno tworzywa niebezpiecznie dla zdrowia, takie jak plastiki zawierające bisdenol A, jak i te całkowicie nieszkodliwe, np. materiały z Tritanem, który jest wolny od BPA.

Z uwagi na to, że plastik o oznaczeniu O nie jest możliwy do kwalifikacji jako bezpieczny lub nie, tego typu tworzywa najczęściej nie są poddawane recyklingowi.

Które opakowania są dopuszczone do kontaktu z żywnością?

Aby tworzywa i materiały mogły być dopuszczone do kontaktu z żywnością, muszą być odpowiednio przebadane i sprawdzone. "Wprowadzane do obrotu materiały i wyroby przeznaczone do kontaktu z żywnością muszą odpowiadać wymaganiom ogólnym określonym w rozporządzeniu (WE) nr 1935/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 października 2004 r. w sprawie materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością oraz uchylającym dyrektywy 80/590/EWG i 89/109/EWG (Dz. Urz. L338/4 z 2004 r.)" – czytamy na stronie GOV.

Tak więc materiały przeznaczone do kontaktu z żywnością muszą być wystarczająco obojętne na przenikanie ich do żywności w takiej ilości, która mogłaby zagrozić zdrowiu, powodować zmiany w składzie opakowanego posiłku lub powodować pogorszenie cech organoleptycznych żywności.

Jakie rodzaje plastiku lepiej unikać przy kontakcie z żywnością?

Jak już zostało wspomniane wcześniej, niektóre rodzaje plastiku są całkowicie bezpieczne dla zdrowia, inne mniej, a jeszcze odmienne całkowicie toksyczne. Z pewnością należy unikać plastiku o oznaczeniu O, ponieważ nie wiadomo, jaki surowiec znajdzie się w jego składzie.

Oprócz tego niebezpiecznymi w kontakcie z żywnością rodzajami plastiku są PS (polistyren) oraz plastik typu PVC. Z uwagi na przeprowadzone badania, które zostały wymienione wcześniej, należy także uważać na plastik PET.

Które opakowania plastikowe wybierać?

W trosce o bezpieczeństwo swoje i bliskich, warto zwracać uwagę na oznaczenia plastikowych opakowań, które wybieramy. Najbezpieczniejszym rozwiązaniem będą te wykonane z plastiku HDPE oraz PP. Dobrą opcją jest także wybieranie opakowań z LDPE, który jest niemal równie bezpieczny jak wyżej wymienione.

Symbole na opakowaniach plastikowych

Poza oznaczeniami rodzaju plastiku na opakowaniach znajdują się również symbole. Określają one możliwości wykorzystania danego przedmiotu oraz jego przeznaczenie.

• Symbol przedstawiający kieliszek i widelec – opatrzony nim przedmiot wykonany jest z tworzywa nadającego się do kontaktu z żywnością. Wybierając tego typu opakowanie możemy mieć pewność, że nie wydziela ono w kontakcie z posiłkiem szkodliwych substancji w zagrażającej zdrowiu ilości ani nie zmienia jego cech.
• Symbol z napisem BRA FREE – jest niezwykle istotny i oznacza, że wykonany z niego przedmiot pozbawiony jest szkodliwego bifenolu A. Takie oznaczenie najczęściej znajduje się na butelkach i naczyniach przeznaczonych dla niemowląt i małych dzieci.
• Symbol przedstawiający naczynia w zmywarce – jak można słusznie wnioskować, opatrzone nim przedmioty można z powodzeniem myć w tego typu urządzeniu – w innym przypadku lepiej zdecydować się na czyszczenie ręczne.
• Znak przedstawiający mikrofalówkę – informuje on o tym, że w opatrzonym symbolem pojemniku można z powodzeniem podgrzewać jedzenie w urządzeniu. Obok takiego znaku zazwyczaj znajduje się także informacja o maksymalnej mocy, w jakiej można podgrzewać umieszczoną w nim żywność.
• Symbol prezentujący piekarnik – oznacza, że tworzywo, z którego został wykonany opatrzony nim pojemnik, nadaje się do podgrzania w urządzeniu. Taki znak najczęściej umieszczany jest na rękawach foliowych, rzadziej plastikowych opakowaniach.
• Symbol, na którym są stopnie Celsjusza oraz Farenheita – oznaczenie to mówi, w jakiej maksymalnej temperaturze można podgrzać opakowanie.
• Symbol przedstawiający śnieżynkę – jeżeli znajduje się on na pojemniku oznacza to, że takie opakowanie nadaje się do mrożenia w nim jedzenia.

Istnieje wiele różnych rodzajów plastiku, które znajdują swoje zastosowanie w różnorodnych gałęziach przemysłu. Każdy z nich ma inne właściwości i z tego powodu charakteryzują się odmiennym zastosowaniem. Należy jednak pamiętać, że niektóre tworzywa nie są bezpieczne dla zdrowia, dlatego należy ich unikać w kontaktach z żywnością.

---

foto: stockadobe(Graphic Stocks)/mat. redakcji