Robaki do jedzenia pojawią się w żywności? Co nowego wnosi decyzja UE?

Suszone świerszcze, a właściwie mąka białkowa, która powstaje z tych jadalnych owadów będzie mogła stanowić dodatek do różnych produktów spożywczych. Rozporządzenie UE dotyczy jednak wyłącznie jednej firmy.

Robaki jadalne dodawane do jedzenia także w Polsce

Decyzja UE jest odpowiedzią na wniosek jednego z przedsiębiorców – mianowicie firmy Cricket One, która specjalizuje się w produkcji żywności na bazie owadów. Cricket One powstał w 2017 roku w Wietnamie, gdzie odbywa się główna produkcja firmy. 

Wniosek ten dotyczył jednego z produktów, które Cricket One posiada w swojej ofercie, czyli częściowo odtłuszczonego proszku z Acheta domesticus (świerszcza domowego). Co za tym idzie, zezwolenie na wprowadzenie świerszczy domowych jako dodatku do żywności zostało przyznane tylko tej firmie. Jak czytamy w rozporządzeniu, wyłącznie przedsiębiorstwo Cricket One jest upoważnione do wprowadzania na rynek Unii tej nowej żywności. 

Co za tym idzie, produkty z dodatkiem mączki ze świerszczy domowych mogą pojawić się w produktach spożywczych w całej Unii Europejskiej, w tym także w Polsce.

W jakich produktach są robaki?

Zgodnie z decyzją UE, mąka ze świerszcza domowego może być stosowana jako dodatek w wielu produktach spożywczych, w tym w:

• wieloziarnistym chlebie i bułkach,
• krakersach i paluszkach chlebowych,
• batonach zbożowych,
• suchych premiksach do wypieków,
• herbatnikach,
• suchych nadziewanych i nienadziewanych produktach na bazie makaronu,
• sosach,
• przetworzonych produktach ziemniaczanych,
• daniach na bazie roślin strączkowych i warzyw,
• pizzy,
• produktach na bazie makaronu,
• serwatce w proszku,
• analogach mięsa,
• zupach i koncentratach zup lub w zupach w proszku,
• przekąskach na bazie mąki kukurydzianej,
• napojach piwopodobnych,
• czekoladowych wyrobach cukierniczych,
• orzechach i nasionach oleistych,
• przekąskach innych niż chipsy,
• przetworach mięsnych, przeznaczonych dla ogółu populacji.

Zgodnie z rozporządzeniem UE częściowo odtłuszczana mączka ze świerszczy domowych może stanowić najwyżej 5% masy końcowej produktu. Na opakowaniu każdego produktu, do którego zostaną dodane jadalne świerszcze domowe znajdziemy w składzie pozycję "częściowo odtłuszczony proszek z Acheta domesticus (świerszcza domowego)".

Jak sprawdzić czy w produkcie są robaki?

UE nakazuje odpowiednie oznaczanie produktów, w których znajdują się jadalne robaki. Informację na ten temat znajdziemy przede wszystkim w składzie produktu. Jedzenie robaków nie jest zwyczajem szczególnie popularnym w Polsce, co za tym idzie – nazewnictwo jadalnych robaków także często pozostaje dla wielu konsumentów tajemnicze.

Jak rozpoznać produkt spożywczy z jadalnymi robakami w składzie? Warto zacząć od sprawdzenia składu. O obecności robaków w produkcie świadczyć będą takie pozycje jak np.:

• Tenebrio molitor, czyli mącznik młynarek,
• Acheta domesticus, czyli świerszcz domowy,
• Alphitobius diaperinus, czyli pleśniakowiec lśniący.

To jednak nie jedyny sposób, bo robaki bywają często podstawowym składnikiem zawartych w żywności konserwantów. 

W jakich produktach są robaki?

W przypadku konserwantów, które są tworzone przy użyciu ciał lub wydzieliny robaków, nie znajdziemy informacji o tym, że w żywności są robaki. Jedynym sposobem jest zwrócenie uwagi na skład żywności. Co więcej, są one wykorzystywane w ten sposób od dawna. W których produktach są robaki? 

Konserwanty w składach produktów rozpoczynają się na literę "E". Warto jednak pamiętać, że nie każdy z nich powstaje przy użyciu robaków. Zatem jak rozpoznać, w których produktach są robaki? Wystarczy krótka ściągawka, aby ustalić, czy w naszym produkcie są robaki lub konserwanty zawierające owady. 

Wśród takich konserwantów znajduje się m.in. szelak, który oznaczamy jako E904. Ten konserwant często jest wykorzystywany do produkcji słodyczy, a także nabłyszczania warzyw i owoców. Produkuje się go z pluskwiaków, które żyją na drzewach. 

Innym konserwantem, który wykorzystuje się głównie jako barwnik jest oznaczany jako E121. Powstaje on z czerwców kaktusowych, czyli malutkich pluskwiaków, z których pozyskuje się czerwony barwnik.

Suszone świerszcze w Polsce i UE

Jedzenie robaków nie jest jednak nowością w krajach europejskich. UE już ponad rok temu przygotowała ramy prawne, które pozwalały wprowadzić na rynek spożywczy suszone świerszcze – wtedy miało to miejsce na wniosek firmy Fair Insects B.V. i dotyczyło wprowadzenie na rynek Unii Europejskiej mrożonych, suszonych i sproszkowanych postaci Acheta domesticus, czyli świerszcza domowego. Zgoda ta dotyczyła wyłącznie firmy Fair Insects B.V. i tyczyła się wykorzystywania suszonych świerszczy jako przekąski i składnika żywności.

Natomiast w 2021 roku UE wydała rozporządzenie, na mocy którego zezwoliła firmie SAS EAP na wprowadzenie na unijny rynek suszonych larw mącznika młynarka Tenebrio molitor. Obecnie znajdziemy te jadalne robaki w wielu sklepach.

5 stycznia 2023 roku UE wydała także rozporządzenie, w który zezwala na wprowadzenie na rynek larw Alphitobius diaperinus (pleśniakowca lśniącego) w postaci mrożonej, pasty, suszonej i sproszkowanej.

Gdzie kupić owady do jedzenia?

Suszone robaki, takie jak mącznik młynarek, już od około dwóch lat można kupić na terenie UE, w tym także w Polsce. To larwy do jedzenia, które są dostępne m.in. w sprzedaży wielu sklepów internetowych. 

Ten owad do jedzenia występuje w postaci wysuszonych larw. Cena za 100 g waha się w granicach kilkudziesięciu złotych. W sklepach online znajdziemy także szczególne wyroby z tym robakiem do jedzenia. A mowa m.in. o... lizakach. Chcąc kupić lizaka z jadalnym robakiem w środku, musimy liczyć się z wydatkiem rzędu kilkunastu złotych.  

Gdzie kupić świerszcze do jedzenia?

Sklepy z owadami do jedzenia oferują także wiele przetworzonych produktów, które w składzie posiadają jadalne robaki. W ich ofercie znajdziemy np. pastę warzywną z dodatkiem świerszczy. Poza tym coraz częściej w sklepach online zamówimy takie produkty jak chrupiące świerszcze czy też przekąski, których opakowania przypominają chipsy z solą czy chilli – jednak zamiast ziemniaków głównym składnikiem są w nich jadalne robaki.

Podsumowanie - robaki w jedzeniu

Robaki w jedzeniu wywołały w ostatnim czasie wiele dyskusji. Jak się jednak okazuje, temat ten nie jest zupełnie niczym nowym. Suszone świerszcze czy larwy mącznika młynarka możemy znaleźć w kolejnych sklepach. Robaki w produktach spożywczych, na których wprowadzenie zezwoliła UE, są bezpieczne dla zdrowia. Choć robaki w żywności w Polsce nadal pozostają przede wszystkim ciekawostką, to w wielu miejscach na świecie stanowią popularną przekąskę.

Foto: StockAdobe(David Pereiras)