2022 rok jest bardzo ciężki dla rolników. Poza trudnymi warunkami pogodyowymi, na ich sytuację wpływają także rosnace koszty czy wojna w Ukrainie. "Sytuacja na rynku zbóż może prowadzić do wymuszania na rolnikach sprzedaży na niekorzystnych dla nich warunkach oraz innych nieuczciwych praktyk ze strony większych partnerów handlowych" – zaznacza Tomasz Chróstny, prezes UOKiK. Jak dodaje, ich sytuacja od dawna znajduje się pod baczną obserwacją Urzędu.
Rynek zbóż – pierwsze kary od UOKiK
Najnowszą decyzją, o której zdecydował prezes UOKiK było nałożenie przeszło 300 tys. zł kary na spółkę PolishAgri – lidera eksportu zbóż w zachodniej Polsce. Wcześniej podobne rozstrzygnięcie dotyczyło spółki Cefetra Polska, która otrzymała ponad 2 mln karę.
Jak wykazało postępowanie, PolishAgri żądała od rolników całości zakontraktowanych dostaw, nawet jeśli nie byli w stanie tego zrobić z przyczyn niezależnych od nich. Co za tym idzie, obciążała rolników nadmiernym ryzykiem związanym z realizacją przedmiotu umowy.
W razie braku możliwości sprzedaży zakontraktowanych produktów z własnego gospodarstwa, dostawcy byli zobowiązani do zapłaty kary lub samodzielnego kupna zbóż na wolnym rynku bądź poniesienia kosztów zakupu zastępczego dokonanego przez PolishAgri.
W niektórych przypadkach straty wynikające z działania siły wyższej przekraczały nawet 50% średniej rocznej produkcji rolnej gospodarstwa dostawcy. Praktyka trwa co najmniej od 2018 roku. Decyzja Urzędu nie jest prawomocna, przysługuje od niej odwołanie do sądu.
Dalsze postępowania
Poza decyzją w sprawie kary dla PolishAgri, prezes UOKiK wszczął również siedem postępowań wyjaśniających dotyczących aktualnej sytuacji na rynku zbóż.
Sytuacja na rynku zbóż może prowadzić do wymuszania na rolnikach sprzedaży na niekorzystnych dla nich warunkach oraz innych nieuczciwych praktyk ze strony większych partnerów handlowych. Stąd kolejne nasze działania, mające na sprawdzenie zasad współpracy rolników ze znaczącymi podmiotami działającymi na rynku skupu zbóż. Chcemy m.in. zbadać sposób ustalania rozliczeń pomiędzy podmiotami, obowiązki stron umowy z uwzględnieniem rozkładu ryzyk, obciążenie karami umownymi czy postanowienia dotyczące siły wyższej, które zakwestionowaliśmy w przypadku Cefetra Polska i PolishAgri.
Zbadane zostaną działania siedmiu podmiotów skupujących zboże: Cargill Poland, ADM Direct Polska, Bunge Polska, Polskie Młyny, Viterra Polska (dawniej Glencore Polska), Louis Dreyfus Company Polska, Procam Polska.
Postępowania wyjaśniające toczą się w sprawie, a nie przeciwko wymienionym spółkom. Niewykluczone są kolejne działania na skutek sygnałów od rolników. Jeśli potwierdzi się, że sprawdzane praktyki mogą stanowić nieuczciwe wykorzystywanie przewagi kontraktowej, wówczas Prezes UOKiK może postawić zarzuty konkretnym podmiotom. Przedsiębiorcom może wówczas grozić kara w wysokości do 3% rocznego obrotu.
Foto: StockAdobe(dusanpetkovic1)
